Westeinde 89

In Het eiland van de verdwenen bomen – een liefdesgeschiedenis tussen een Turks meisje en een Griekse jongen ten tijde van de burgeroorlog op Cyprus – de zin: verhalen komen nooit tot ons als lopend geheel, maar in onsamenhangende flarden; we moeten er zelf een logisch geheel van maken. Zo is het. Ik vond het een heel mooi boek, met een oude vijgenboom als boodschapper boven het verhaal, omdat ze toevallig stille getuige was van de gebeurtenissen.
Ik zou willen dat de bomen uit de tuin van mijn opa en oma ook een stem hadden. Wat zouden ze zeggen over de maanden na de oorlog, waarin Annigje, haar broertje en pasgeboren zusje opeens heel lang uit logeren gingen. Wat zagen die bomen aan het Westeinde 89 van moeder Stien toen de huisarts vaker aan huis kwam. En toen oma met een onbekende auto werd meegenomen.
Laatst sprak ik op een feestje een psychologe/dominee (ja, ze was het allebei) die in het verleden van haar oma was gedoken en ontdekte dat die na de oorlog was opgenomen met een zwangerschaps-psychose. We keken elkaar verrast aan. Toeval?! Alsof Nederland tussen 1945 en 1948 bezet was door overspannen moeders, die in klinieken behandelingen ondergingen als lobotomie en electroshock-therapie. Gaven deze vrouwen de ontzetting weer van Nederland na de bezetting? Ongeloof op het feestje: “Jouw oma ook? Nee zeg!” Die dominee/psychologe had in de kliniek een archief gevonden, waar een afscheidsbrief bewaard was gebleven van haar oma.
De moeder van Annigje keerde echter na bijna een jaar wel terug. Mager en vervreemd van haar kinderen. Hoe pakte ze de draad weer op? Wat deed deze onderbreking van het moederschap met de jonge kinderen, met mijn moeder? Als ik vroeger naar oma vroeg, dan trok mijn moeder een blik met algemeenheden open. “Ik logeerde bij opoe. Ik wachtte bij het hek op m’n moeder. Ik ging gewoon naar school.”
Ze was een ukkie van zeven!
Ik vroeg me af hoe ik deze draadjes moest binden tot een verhaal… en liet het rusten. Wie ben ik om er een kleur en stem aan te geven. Wat weet ik over het leven in een dorp na de oorlog? Maar de geschiedenisboeken op mijn bureau liggen opengeslagen, en ik zal de draad zeker oppakken van de geschiedenis van Annigje Maria, meisje met rode haren uit Moordrecht.