Strandbeest Trump

Jaren geleden kreeg ik bij de Schrijversvakschool Amsterdam een essay-opdracht van Louis Stiller (inspirerende docent); beschrijf de persoon die je op de foto ziet. Ik zag een boze, morrende man die agressief tegen de fotograaf uitvoer. Aan de hand van zijn mond en ogen beschreef ik hem als een baby die had geleerd met jammeren zijn zin te krijgen. Het is onderzocht: jongetjes kunnen zichzelf minder goed bezighouden dan meisjes, en dat schijnt in de wieg te beginnen: vrouwen (moeders) rennen namelijk sneller naar een huilend jongetje dan naar een huilend meisje. Hierdoor blijven jongens afhankelijker en lijken meer geneigd tot stampvoeten. Mijn docent zei: “Opvallend rake typering, deze man heeft wel wat issues met macht.” Het was 2005 en ik wist niks van Trump of zijn torens.
Inmiddels is de baby president geworden, en de wereld staat op zijn kop. Volgens allerlei analyses is Trump een ernstige narcist. Nou weet ik uit ervaring dat mensen met die stoornis veel schade kunnen aanrichten. Maar daarnaast… Gebrek aan creativiteit maakt mensen rigide – vrees ik. Zucht…
Ik kreeg een dringende behoefte aan verlichting en kunst. Dus ik bezocht Museum de Prinsenhof, waar het Universum van Theo Jansen is te zien. Hij maakt al jaren strandbeesten, die nu de wereld veroveren. De marcherende beesten van pvc-buizen en petflessen ontroeren me, door hun rare perfectie. En tegelijkertijd zijn het idiote machines. Wanneer een strandbeest gaat banjeren hoor je gewapper van de zeilen, snuiven en knarsen van gewrichten en ventielen; tranen in mijn ogen. Er waren modellen, en filmpjes met interviews. De lieve glimlach van Theo Jansen die gelukkig is in zijn nutteloze obsessie, de blik die zegt: “Ik heb eigenlijk genoeg aan mezelf, en ja, mijn strandbeesten, die mij nodig hebben.”
Ik ken dat gevoel van niemand nodig hebben en zielsblij in het dwaalland van je fantasie: laat me, ik laad op, en er is geen redelijke verklaring voor (dat is nog beter).
En weer die vriendelijke lach van Jansen, waar zoiets heel kinderlijks in schuilt. Onschuld. Niet te veroveren gebied: de creatieve geest. Geen macht, geen imperialisme, niks geld of inreisverbod. Integendeel, de beesten van Jansen reizen in eenzame zeecontainers de wereld over en landen zonder visum op verre stranden. Ze banjeren er een paar weken rond, totdat de kunstenaar ze overleden verklaart. Een strandbeest gaat slechts een zomer mee, en daarna gaan de fossiele resten naar musea. Ik hoop en bid dat dit eveneens voor Trump geldt: na één zomer zit hij vast in zand en zout, hup, afgelopen. Fossiele macht.