de kunst van het vertrouwen

De laatste keer dat ik mijn moeder aan de telefoon sprak, kreunde ze: we gaan maar door, met overleven. Nu ja, dacht ik inwendig grommend, zolang je nog geld hebt voor shag en rode wijn, valt het vast mee. Ach. Momenteel lees ik tegelijkertijd verschillende romans waarin de relatie met de moeder centraal staat. Iedereen heeft een moeder en bij geen mens is die relatie volkomen ontspannen. Ik droomde laatst dat mijn moeder probeerde mij te verdrinken, als baby, omdat ik zo veelvuldig huilde. In de droom spartel ik onder water om in leven te blijven en: om degene die mij dit aandoet te blijven vertrouwen. Immers; zonder dit basisvertrouwen kunnen wij geen stabiele relaties aangaan. Enfin. Het was niet echt een zoete droom, met rozenblaadjes en kamperfoeliekleur. Nee. En ik weet niet of dit gebaseerd is op feit of fictie. In wezen doet het er niet toe. In de boeken die ik lees, kan ik u verzekeren, is de moeder ook niet al te stabiel. In Caesarion, van Tommy Wieringa, is de moeder een voormalige pornoster. Of in Een goede zoon, van Boudewijn Smid. Zijn moeder was nu en dan psychotisch maar de Pinkstergemeente noemde dat profetisch. Zijn moeder bezweert hem zelfs de vader te doden… Zo neemt de waanzin altijd haar beloop. Mijn vader was vaak hysterisch, maar noemde dat zijn genialiteit. Nou, als hij geniaal was, kon je je bergen. Dat hij ons dan soms bijna tegen de vlakte sloeg, of keihard fijnkneep, dat was vast ook een creatieve uiting. En mijn moeder zweefde als een gedachtenloze kwal door het huis, zonder enige verantwoording te nemen. Daphne Huisden is in haar debuut Alles is altijd fictie genadeloos en snoeihard over haar moeder. Ik vind dat zo fijn om te lezen. Heerlijk! Het geeft bovendien een beter beeld van de familiaire verhoudingen in het algemeen. Want wie verafschuwt niet die afwaswater-klamme handen, die voornamelijk zeggen: ik ben goed in de vaat. Ach, als ik het niet meer weet, lees ik Toon Tellegen, van de eekhoorn en de mier, zoals nu gebundeld in Na aan het hart. Heerlijk moederloze verhalen over vriendschap, het beste alternatief voor familie.