alles op pauze zetten

Een deel van ons leven bestaat uit: leren doen alsof. Net als in de film… Van jongs af aan leren we ons te beheersen, aan te passen, in te slikken, de andere kant op te kijken. Facebook is wat dat betreft de ultieme spiegel; met iedereen gaat het goed, prima, uitstekend.
Deze foto laat ook een ideaal plaatje zien. Marinet stralend achter feestkaarsjes van haar verjaardagstaart. De afgelopen jaren vierde ik mijn verjaardag trouwens niet; die toestanden, de claim die je bij mensen neerlegt: of ze alsjeblieft willen komen. Maar ja, nu zit ik in de schuldsanering, en ik moet door. Het is zoiets als bevallen van een baby; je hebt geen keuze, onder alle omstandigheden móét je door. Je kunt niet afhaken van het leven dat je in je draagt. Dus ik ga door. De druk die ik continu voel, van alle dreigingen. Dag en nacht. Ik werk ook nog in het onderwijs; mijn teamleider was bang dat door de schuldsanering mijn ziekteverzuim zou stijgen. Nee, hoezo? vroeg ik. Ik ben immers blij met mijn baan. Dus ik ga, ook onder extreme omstandigheden, door. Mijn moeder wil me nooit meer zien. Is dat een reden om af te haken? Nee, integendeel. Met kerstmis had ik – in tegenstelling tot u – geen salaris, niets. Mijn 13e maand is in beslag genomen. Maar we vierden feest. We gingen door. Ik bezocht de laatste vier jaar vrienden, in uithoeken van het land, door weer en wind. Uit het niets begon ik opnieuw, op de puinhoop van het vorige leven. Dus we gaan door. Wat nou sneeuw…? Ik reed vorige week door een sneeuwstorm, met mijn zoon. Ik heb geen keuze. Het was best avontuurlijk, mede doordat ik me – in tegenstelling tot u – geen winterbanden kan permitteren. So what, er ligt twee centimeter sneeuw en zelfs de wildpaden voor Schotse Hooglanders worden met zout bestrooid. Dus het leven kan de schijt krijgen: mijn verjaardag, nu. Kom maar op, ik bak drie taartjes, mijn zoon en ik verheugen ons, we dekken de tafel, hangen een lampionnetje op, we hebben voorpret, we zingen en giechelen.
Welnu, de ideale foto. De vader maakte hem. Ons contact is geformaliseerd, na jarenlange drama’s over identiteit, erkenning, geweld. Het gesprek vlotte niet, een eenzijdig vragenvuur waarvan ik dichtklapte. Romeo begon te snikken, omdat alles zo raar liep: waar bleven de genodigden? De vader zei tegen zijn kleinkind: “Stop met huilen, dat doe je maar als ik weg ben, ik ben er, dus je geniet.” Mijn maag draaide zich om.
Even later begon de ruzie, en was ik als vanouds ‘ongeïnteresseerd, contactgestoord en vol met haat’. Hij grinnikte: “En waar zijn nu die zogenaamde vrienden?” Hij sloeg op de tafel, eiste dat ik zou luisteren, zei dat ik nooit belangstelling had, niet in zijn kunst, niet in de muziek van mijn broer, niet in – enzovoort. Het drama van de narcist; hij kent geen grenzen. Jaren kostte het mij, om luttele centimeters terrein te winnen en mijn eigen stijl, gevoelens, leven, te gaan ervaren. Achter deze lieve taart ging het gisteren mis. Ik liet me mee zuigen in de fuik, en ja had hij eigenlijk geen gelijk: waar waren nu die vrienden om me te helpen tegen dat geschreeuw – en ik werd kotsmisselijk, dus ik vertelde hem mijn huis te verlaten. Nadat ik alleen was, barstte ik boven het aanrecht in tranen uit. De klassieke treurende huisvrouw. Krijg de schijt met die verjaardag. Nee, we gaan door. Maar ja, al die sneeuw. En iedereen belde af, of zelfs dat niet. Uiteraard begrijp ik het; we zitten ieder in onze eigen speelfilm, met eigen codes en vraagstukken. Natuurlijk begrijp ik alles: ik ben steengoed in begrip. Maar soms. Soms wil ik de film op pauze zetten, en afhaken; als u.